Uittredings­ervaringen

De pariëtaal-temporele junctie, een hersengebied gelegen waar de pariëtale cortex (bovenop het hoofd) overgaat in de temporale cortex (achter de slapen), is verantwoordelijk voor het evenwicht en het lichaamsbeeld, ten behoeve van onder meer het bewaren van het evenwicht. Hiertoe wordt informatie omtrent het blikveld, spierspanning, druk op de huid en zo voort bijeengebracht.

Even tussendoor: hypnotiseurs maken wel gebruik van het feit dat voor het bewaren van het evenwicht minstens twee informatiebronnen nodig zijn. Laat iemand enige tijd staan (zodat de tastzininformatie van de voetzolen uitdooft) met gesloten ogen (zodat het blikveld verdwijnt) en het hoofd omhoog of omlaag gericht (zodat de informatie van de evenwichtsorganen in de oren minder betrouwbaar wordt), en het wordt zeer gemakkelijk die persoon zijn evenwicht te laten verliezen, doordat het beeld dat de persoon heeft van waar hij is en in welke positie hij zich bevindt niet meer met de werkelijkheid overeenkomt.

Welnu, zuurstof­gebrek, schade of electromagnetische stimulatie kunnen deze junctie ontregelen, zodat de persoon beleeft ergens anders te zijn dan hij is. Daar de hersenen ontbrekende informatie geruisloos aanvullen (wie ziet ooit zijn blinde vlek?) kan zo'n persoon de volstrekt overtuigende ervaring hebben bij voorbeeld achter zichzelf te staan en zichzelf op de rug te bekijken. Pas als men in een dergelijke toestand serieus probeert détails waar te nemen die niet waar te nemen zijn raakt het beeld enigszins verstoord. (Iets vergelijkbaars speelt bij mensen die zich vroege gebeurtenissen „in de derde persoon” herinneren, dus het herinneringsbeeld niet uit de ogen van hun jongere ik zien, maar in de herinnering zichzelf zien.)

Door prikkeling van de hersenschors (electrisch of door bepaalde drugs) zijn dergelijke uittredingservaringen gemakkelijk op te wekken.

Bijna-doodervaringen gaan soms met uittredingservaringen gepaard.

Sommige onderzoekers maken onderscheid tussen de uittreding, die meestal optreedt bij liggende personen, en de autoscopie, een ervaring van vooral staande en zittende personen waarbij ze een dubbelganger van zichzelf waarnemen.