Bewustzijnꜛ

Dat een geest, een bewustzijn, werelden kan scheppen is een empirisch feit: iedereen kan en doet het zelf, we horen het van elkaar, en we leren van elkaars werelden als we verhalen lezen of films zien. Hoe we dat doen moge onbegrepen zijn, dat we het doen staat buiten kijf. Voor de solipsist en de transcendentist verklaart dit empirische feit de rijkdom van het bestaande; voor de immanentist is dit feit nodig, maar niet voldoende. Daarnaast heeft hij nodig dat een wereld geesten kan scheppen — iets voor de waarheid waarvan geen enkele aanwijzing bestaat, en dat op geen enkele wijze plausibel gemaakt is.

Wat is dan bewustzijn?

• Voor de solipsist is bewustzijn een primitief gegeven — precies overeenkomend met het bestaan van het heelal voor de immanentist.
• Voor de transcendentist vindt het bewustzijn zijn bron in het bewustzijn van de geest op het niveau erboven.
• Voor „lagere geesten” gelooft de immanentist dat ook (het bewustzijn van de personen in mijn droom volgt uit mijn bewustzijn), maar voor ons eigen bewustzijn moet een andere verklaring gevonden worden.

Dat bewustzijn moet op de één of andere wijze voortkomen uit de wereld. Er zijn twee mogelijkheden: ofwel bewustzijn ontstaat op de één of andere manier uit iets onbewusts, ofwel bewustzijn is primair aanwezig in het universum, op de manier waarop energie of tijd aanwezig is.

Emersionisme

Waaronder in het bijzonder het epifenomenalisme.

Panpsychisme

((Te doen.))

Stevan Harnadꜛ:

„Let us not mince words. The difference between something that is and is not conscious is that something's home in something that's conscious, something experiencing experiences, feeling feelings, perhaps even, though not necessarily, thinking thoughts. Don't be lured into details about “self-awareness” and “intentionality.” If there's something home in there, something hurting when pinched, then that's a mind”

((Te doen — goeddeels onder Naturalisme.))

Ergens qualia behandelen. Een quale is niet hetzelfde als zijn eventuele neuronale substraat: pijn is iets anders dan neuronale activiteit — zelfs dan de activiteit die die pijnbeleving opwekt.

Bewustzijn uit activiteitspatronen (geïntegreerde-informatie­theorieꜛ (IITꜛ), φꜛ, synchrone 40-Hzgolven) kan niet bepalen tot hoever het bewustzijn reikt (is dit één groot veld of zijn het aaneenliggende kleinere?)

De vraag wat mij een beleving geeft is zeer verschillend van de vraag wat mij doet zeggen dat ik een beleving heb. Onder naturalisme heeft die laatste vraag een antwoord dat niet verwijst naar enige beleving.