Fatalismeꜛ

Een andere ontkenning van de vrijheid is het fatalisme, de leer dat ik weliswaar vrijelijk kan kiezen, maar dat het uiteindelijke gevolg van die keuzen al vast ligt. In sommige gevallen is dat natuurlijk zo: als ik in een rivier met een te sterke stroom zwem, kan ik allerlei keuzen maken, en die hebben ook een bepaald effect, maar het einde is toch dat ik in zee beland. Evenzo staat het resultaat vast als ik tegen een te sterke tegenstander schaak, hoe zeer mijn keuzen ook invloed hebben op het verloop van de partij.

Tegenwerping (Onvermijdelijk fatalismeꜛ):

Maar fatalisme is onontkoombaarꜛ: als ik iets probeer zijn er twee mogelijkheden: hetzij het gaat lukken, hetzij het gaat mislukken. In beide gevallen staat de uitkomst vast, en heeft mijn inspanning dus geen zin, want die kan daar niets aan veranderen.

Antwoord:

((Te doen, samen met de onzin van Taylor over tijd uit diens boek „Metafysica”.

Astrologieꜛ en verwante systemen zijn fatalistisch — hoewel sommige westerse varianten pogen een plaats voor de vrije wil in te ruimen.))

Fatalisme leidt tot ethisch nihilisme binnen ieder ethisch systeem dat de (feitelijke of te verwachten) consequenties van morele daden in ogenschouw neemt. Als mijn messteek niet tot verwonding of dood leidt, is zij dan slecht?