Beschrijvingꜛ en verklaringꜛ

Ordeꜛ (regelmaatꜛ, structuurꜛ) is het omgekeerde van informatie (wanordeꜛ, entropieꜛ, complexiteitꜛ). De hoeveelheid informatie in een boek met honderdduizend bladzijden waar iedere bladzijde geheel gevuld is met duizend letters „A” is heel gering, omdat het boek weliswaar dik is, maar een veel te regelmatige inhoud heeft. De inhoud van dat boek kan worden beschreven in (gecomprimeerd tot) een enkele zin, die evenveel informatie bevat. Die zin noemt men dan een beschrijving van dat boek. Iets verder dan de beschrijving gaat de verklaring, die gebruik kan maken van onwaargenomen zaken om het waargenomene te verklaren. Zo is Newtons zwaartekracht­theorieꜛ een verklaring van het vallen van zaken en het bewegen van planeten, maar geen beschrijving, want de door hem gebruikte verklarende factor zwaartekracht is niet waar te nemen.

Merk op dat dit wetenschappelijke gebruik van het woord „verklaring” beperkter is dan het dagelijkse: een verklaring in wetenschappelijke zin is slechts een beschrijving van het waargenomene plus het veronderstelde. Het geeft nooit een wijsgerig antwoord op de „Waarom?”-vraag, slechts op de „Hoe?”-vraag. Feitelijk is dit een omkering van het gewone taalgebruik, waar een ontdekte regelmaat juist vraagt om een verklaring, in plaats van er een te vormen.

((Toevoegen: de informatiekunde berust zelf ook op regelmaatsaannamenꜛ. Deze informatie wordt niet meegeteld, maar is er wel — een informatiekundige verklaring van lengte nul is daarmee theoretisch onmogelijk.

Splitsen in een pagina over orde en informatie-armoede(= globale orde), en één over het vastleggen van die orde = beschrijven. Stukjes theorie kunnen dan op die pagina's in plaats van in een eigen sectie.

Deterministische verklaring komt overeen met voorspelling achteraf.))

John Lennoxꜛ: Dat wat de zwaartekracht­wetꜛniet verklaart is zwaartekrachtꜛ. Het beschrijft zwaartekracht, en veronderstelt die. Het verklaart dan het vallen van een appel in termen van die zwaartekracht.

Tegenwerping (Complexe verklaring mogelijkꜛ):

Maar een verklaring mag wel complex zijn. Mijn ingewikkelde brein kan deze tekst verklaren, ook al heeft de tekst minder informatie dan mijn brein.

Antwoord:

De verklaring zelf is eenvoudig: „Gegeven mijn brein kan die tekst ontstaan”. De eenvoudige verklaring verklaart die transitie, en vele andere. De begintoestand (mijn brein) is geen deel van de verklaring, maar van het te verklaren proces. Complexiteit die iets eenvoudigs produceert is heel gewoon — een spelletje Pac-Man op een supercomputer; een zandheuvel door een gletscher ontstaan door een complex klimaatsysteem. Een glad wateroppervlak ontstaan door een ingewikkeld statistisch proces van talloze door zeer complexe quantumgebeurtenissen bewegende deeltjes.