Voorkennis van de wereld

Inmiddels weten we genoeg van virtual realityꜛ om te begrijpen dat de wereld die we ervaren (misschien bevolkt met monsters, elfen en schatten, en gehoorzamend aan regels omtrent aantallen levens en speelniveaus) in het geheel niet overeen hoeft te komen met de wereld op zich (een computer, een speciale bril, helm en handschoen, een pak dat selectief druk op onze huid uitoefent). Maar die computer en die handschoen, zijn die wel echt, of kunnen we nogmaals een bril afzetten waarna we ontdekken dat die eerste bril virtueel was? En kunnen we dan altijd doorgaan met brillen afzetten, of stuiten we een keer op de diepste werkelijkheid, of is er uiteindelijk helemaal niets? Kan ik altijd wakker worden en ontdekken dat de wereld waarin ik nu leef een droomwereld is?

Hoeveel brillen we ook afzetten, hoe vaak we ook wakker worden, we kunnen nooit iets anders waarnemen dan een binnenwereld: onze ervaring bestaat enkel uit indrukken: geur, druk, licht, warmte, geluid, smaak. Uit die ervaringen bouwen we in onze geest een phaneron, een binnenwereld op.

Maar bestaat er ook een noumenonꜛ, een buiten­wereldꜛ? Bestaat er ook iets buiten ons dat overeenkomt met die binnen­wereldꜛ? Bestaat mijn computermonitor? Ik kan hem niet zien: ik zie slechts licht en kleur. Ik kan hem niet horen: ik hoor slechts geluidsindrukken. Ik kan hem niet voelen: ik voel slechts de ervaring van druk tegen mijn huid. Evenzo kan ik hem niet voelen, ruiken of proeven.

Het besef dat er iets buiten ons bestaat, het besef dat er naast de ervaring van een ding ook een ding op zichꜛ bestaat, is a priori, want zoals gezegd ervaren we slechts indrukken die we tot een binnenwereld samenvoegen. We kunnen het bestaan van een buitenwereld empirisch zelfs niet in het minst aannemelijk maken.

Wij hebben een a-prioristisch geloof in een externe wereld, en uit ons a-prioristische geloof in informatiearmoede volgt een geloof in de structuur van die wereld (de driedimensionaliteit, en zo voort).

In de wereld komen de verschillende onderwerpen terug „van de ander”: de geest van de ander, de betekenis van de ander, ‥

((Te doen.))

Psychologisme

We leren steeds meer over onze geest, en hoe delen daarvan onbewust zijn. Waarom zou die zogenaamde buitenwereld niet voorgespiegeld worden door een onbewust geestesproces aan mijn bewustzijn? Dat leidt tot bijna-solipsistische vorm van immanentisme: mijn bewuste geest is niet alleen; er is dat onbewuste deel dat het van invoer voorziet, maar daarbuiten is er niets, en dat onbewuste deel op zich neem ik niet waar.

Phenomenalismeꜛ

Zonder noumena geen ander, geen ethiek. Het probleem hier is analoog aan Plato's grotꜛ: we zien slechts de schaduwen, de zintuiglijke indrukken.

Eenheidꜛ

Het eenheidsprobleem, elders beschreven voor mijzelf, speelt ook algemeen in de wereld, en zou hier een pagina moeten krijgen.

Skepsis