Nog te doen
Niet alle deugd is ethisch, bijvoorbeeld die van de Stoaꜛ en de Taoꜛ. In de woorden van Zuang Ziꜛ: „Degene die zijn geest zo weet op te voeden dat leed noch vreugde de overhand op hem kan krijgen, die zich bewust blijft van het onvermijdelijke en daarin berust alsof het zijn lot is, die heeft de hoogste deugd bereikt.”. Inzoverre dit al ethisch is is het ethiek jegens zichzelf, niet ten opzichte van de naaste.
In een waardenvrij universum bestaan de noties omtrent waarden niet, zoals in een lichtloos universum geen woorden voor licht en donker zouden bestaan.
Is het feit dat het universum een morele dimensie heeft moreel goed?
Ons „goed” gaat soms tegen genverbreiding in, zoals zijn leven in de waagschaal stellen om een vrouw van na de menopauze te redden (de eigen moeder bijvoorbeeld), of te investeren in mismaakten, (genetisch) zwakkeren, of zelfs maar allen die geen naaste familie zijn.
Ethisch gezien telt verlies zwaarder dan winst, zoals bleek in het voorbeeld van de vijf zussen. Ook psychologisch geldt dat: de prijs die men bereid is voor iets te betalen is lager dan de prijs die men bij verkoop bedingt. En wie veel wint en dat vervolgens weer verliest wordt ongelukkiger. (Wie veel verliest en dat later weer terugwint kan iets gelukkiger worden, als het verlies lang genoeg geduurd heeft om het gevoel voor wat normaal is omlaag te halen, maar dat effect is verwaarloosbaar bij het verdriet van wie even heeft mogen proeven van een rijker leven.)
Samen met je onderschrijven van het gelijkheidsbeginsel erken je de bestaande ongelijkheid in de wereld, en onze bevoorrechte positie daarin. Ik wil daar nu niet diep op ingaan, maar wijs alleen even op de kern van het Bijbelse antwoord dat hierboven al even aan bod kwam. Toen Adam uit Gods aanwezigheid weg moest, heeft God de hele schepping vervloekt, dat wil zeggen: ook aan het kwaad overgeleverd (want in afwezigheid van het Goede heerst het kwaad). De „god van deze wereld” is in de Bijbel dan ook altijd de duivel. De schepping is van nature goed, maar wordt misbruikt en geperverteerd, en dat leidt tot misstanden en lijden. De vraag in hoeverre deze verklaring letterlijk, overdrachtelijk of symbolisch moet worden gezien laat ik ook even liggen.
Roald Dahlꜛ heeft een verhaal geschreven waarin de moeder van Adolf Hitlerꜛ worstelt om haar kind te behouden. Er is ook een film waarin een Duitse onderzeeboot poogt te ontsnappen aan vernietiging. In beide gevallen leeft de lezer/kijker terecht mee en hoopt op overleving. Doordat beide verhalen op de historie aansluiten weten we de afschuwelijke afloop, maar die meetellen is anti-ethisch economisch.
Ethiek gaat over plicht; vaak heeft men geprobeerd het te reduceren tot waardenethiek, maar zonder succes. Waarden en plicht zijn verschillende dingen, behalve in zoverre „je plicht doen” een waarde is.
Pagina over groepssolidariteitꜛ toevoegen. Athanasiusꜛ beroept zich hierop in De Incarnatione Verbiꜛ (Over de vleeswording van het Woordꜛ) 9. Na te gaan het proefschrift van D．G．((naam ontbreekt)) Salvation through Participation. An Examination of the Notion of the Believers' Corporate Unity with Christ in Early Christian Soteriologyꜛ.