Ethiekꜛ
De ethiek nu is als de logica vóór Aristotelesꜛ: de regels zijn vaag bekend, maar axiomata en afleidingsregels ontbreken nog. Ons ethisch besef is niet geformaliseerd zoals de logica dat is, en iedere ethische discussie is daardoor een grondslagendiscussie. Dat levert het grote gevaar op dat men zich in plaats van door zijn ethisch besef laat sturen door zijn ethisch gevoel, dus hetzij personificatie, hetzij economie.
Duidelijk komt het verschil tussen de drie benaderingen (besef, economie en personificatie) uit in het volgende voorbeeld. Een embryo is erfelijk belast met een ziekte die zich niet voor het veertigste levensjaar zal openbaren, stel: een vorm van kanker.
- Personificatie
- Het gevoel redeneert egoïstisch vanuit de ouders: met dat embryo heb ik nog geen band, en het ziet er niet typisch-menselijk uit, dus weg er mee, zodat ik later niet met een zieke opgescheept zit met wie ik wel een band heb.
- Economie
- De staat kan economisch redeneren: we kunnen het lijden minimaliseren door al dergelijke embryo's verplicht te laten doden — het lijden en sterven van de embryo's zelf tellen we dan niet mee, want die geven hun mening toch niet. We kunnen dit verkopen door te zeggen dat we zo verhinderen dat ouders de ziekte aan hun kinderen doorgeven (wat natuurlijk niet waar is; dan hadden we de zaad- en eicellen moeten vernietigen — nu hebben ze de ziekte al doorgegeven en doden we de zieken).
- Besef
- Een gelukkig menselijk leven beëindigen is moord zonder excuus. Iedere extra dag leven is winst, en als het kind oud genoeg is kan het altijd zelf nog beslissen of het zijn leven wil beëndigen. Juist het feit dat we al bijna zeker weten dat het zal kiezen voor verder leven maakt de ijver van ouders en staat verdacht: zij hebben niet het belang en de keuze van het kind op het oog, maar het eigenbelang. Het kind vindt het leven het leven waard; anderen vinden dat misschien niet. Wiens belang prevaleert? En dan laten we nog buiten beschouwing dat in veertig jaar de geneeskunde waarschijnlijk een doeltreffende bestrijding van die kanker zal hebben ontwikkeld (genezing, of voorkoming door bijvoorbeeld genreparatie) — en wellicht een ethisch aanvaardbare manier om het doorgeven van het slechte gen te voorkomen (zoals het elimineren van de zaad- of eicellen met het kwade gen).
((Het probleem van de grenzen van beschermwaardigheid. Hebben vrouwen ethische rechten? Negers? Joden? Ouden van dagen? Ongeborenen? Andere zoogdieren? Planten? Bacteriën?
Men zou een indeling kunnen maken: planten leven van zonlicht, dat is niveau 0. Vegetariërs leven van planten, dat is niveau 1. Dieren die enkel herbivoren eten — en de meeste mensen behoren hiertoe — zijn niveau 2. En zo voort.))
Een algemene ethische regel luidt: bij twijfel aan de veilige kant blijven. Dus een ieder die niet claimt dat embryo-eliminatie een morele plicht is behoort te kiezen voor non-eliminatie.
Ethische absoluta:
- Iedereen moet leven naar zijn eigen ethische overtuigingen — zelfs indien objectief verkeerd. (Eerwraak.)
- Iedereen moet streven naar de edelste ethische overtuigingen.
- Zonde verdient straf. Correct: subjectieve zonde verdient straf, sommige systemen straffen objectieve zonde.